“Bầu ơi thương lấy bí cùng. Tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn”. Cây bí thân thiết, gần gũi với mỗi gia đình Việt từ ngàn xưa nên bí đi vào thi ca cũng rất tự nhiên.
Xưa, các loại bầu bí được gieo trồng đơn giản bằng cách dùng hạt già cho xuống đất trống sau nhà. Bí vốn có sức sống mạnh mẽ và dẻo dai, nên chỉ vài ngày sau, có thể thấy mầm cây con vươn mình đón ánh nắng mặt trời. Tuy nhiên, bí cũng “đỏng đảnh” vì phải có ánh nắng mới chịu mọc và khi dây bí đã leo giàn thì quả bí có sức sống vô cùng lâu dài: qua mùa đông khắc nghiệt mà không cần sự nuôi dưỡng của dây bí héo tàn.
Quả bí là thực phẩm dự trữ tuyệt vời cho ngày đông lạnh giá vì không sợ bị hỏng
Ngày nay, bí đao được trồng phổ biến ở chốn đô thị trong những bao đất nhỏ và giàn leo ngay trên sân thượng. Trong lúc chờ thu hoạch quả, các gia đình có cơ hội thưởng thức những đột ngon ngọt bùi, ngọn bí nấu canh hay xào với hải sản đều rất ngon. Khi đơm hoa kết, những trái bí non nho nhỏ treo lủng lẳng trên giàn, nhìn rất bắt mắt. Thời điểm này, thường có nhiều ong, bướm tới để thụ phấn và lấy mật, một khung cảnh vô cùng thích thú khi được ngắm thiên nhiên ngay giữa lòng thành thị. Còn ở thôn quê, những giàn bí là nơi nghỉ trưa lý tưởng hay là nơi tụ họp đánh bi, chơi chuyền… của con nít. Quả bí là thực phẩm dự trữ tuyệt vời cho ngày đông lạnh giá vì không sợ mốc hay hư thối. Nồi canh bí nóng hổi, đĩa bí xào tôm thơm phức… ăn kèm với cơm nóng xua đi cái giá lạnh của mùa đông. Bí đao là loại quả đặc biệt vì vừa có thể ăn quả, lấy ngọn lại dùng được cả hạt. Hạt bí rửa thật sạch, phơi khô rang lên đóng gói kín, sử dụng đãi khách mỗi dịp Tết đến. Vỏ bí đao tính mát, lợi thủy, chỉ cần rửa sạch là có thể nấu canh ăn.
Ngoài dùng làm thực phẩm, bí đao còn được sử dụng để làm đẹp và chứa nhiều loại bệnh khác nhau. Với phụ nữ, mỗi ngày chăm chỉ xay bí đao hoặc bào mỏng đắp lên mặt sẽ giúp chữa trị tàn nhang giữ cho làn da tươi sáng. Đặc biệt, trong thành phần dinh dưỡng của mình, bí đao không chứa chất béo mà có chứa hợp chất hóa học hyterin-caperic giúp cơ thể chống lại sự tích lũy mỡ, chống tình trạng béo phì trong cơ thể. Nhưng ai có ý định giảm cân, hãy nấu canh bí đao ăn thường xuyên, kiên trì trong vòng 2 tháng sẽ thấy tác dụng rõ rệt.
Bí đao cuộn tôm
Nguyên liệu:
Bí đao: 1/2 kg
Tôm sú: 200g
Gạo: 1 lon
30g hành lá, 1 thìa cà phê hạt nêm, ½ thìa cà phê muối, 1 thài cà phê tiêu xay, 20ml dầu ăn, nước mắm chua ngọt dùng kèm
Cách làm:
Bí đao gọt vỏ, rửa sạch, bào lát mỏng theo chiều dài quả bí. Trụng sơ bí qua nước sôi, vớt ra để ráo. Hành lá bỏ gốc, rửa sạch, chần sơ.
Gạo vo sạch, để ráo cho vào nồi cơm điện nấu chín, lấy cơm ra tô cho nguội.
Tôm sú rửa sạch, lột vỏ, bỏ đầu đuôi, chẻ lưng lấy chỉ đen, cắt hạt lựu. Ướp tôm với ít muối, tiêu, hạt nêm, để với ít muối, tiêu, hạt nêm, để thấm gia vị 10 phút.
Làm nóng ít đầu ăn, cho tôm đã ướp vào xào chín.
Trộn hỗn hợp cơm với tôm, nêm chút muối, hạt nêm vừa ăn. Trải miếng bí ra, cho hỗn hợp vào cuộn chắc tay sau đó buộc cố định bằng hành lá. Làm lần lượt đến hết nguyên liệu.
Đun sôi dầu ăn, cho bí vào chiên chín, vớt ra để ráo dầu.
Dọn bí đao cuộn tôm ra đĩa, dùng nóng với cơm, chấm nước mắm chua ngọt.
Bí đao hầm sườn
Nguyên liệu:
Sườn heo: 500g
Bí đao: 1 quả
Hành tím: 2 củ
1 thìa cà phê muối, ½ thài súp hạt nêm, 2 thìa cà phê dầu ăn.
Cách làm:
Sườn heo rửa sạch, chặt miếng vừa ăn. Hành tím lột vỏ, rửa sạch, băm nhỏ. Ướp sương với ½ hành tím băm, muối, hạt nêm, để khoảng 15 phút cho thấm gia vị.
Bí đao gọt vỏ, rửa sạch, bỏ ruột, cắt miếng dày 3cm.
Làm nóng dầu ăn, cho ½ hành băm còn lại vào phi thơm, cho sườn vào xào săn lại, đổ 4 bát nước vào đun sôi, để lửa riu khoảng 20 phút. Cho bí vào đun sôi thêm 15 phút nữa, nêm muối, hạt nêm vừa ăn. Tắt bếp.
Múc canh bí hầm sườn ra tô, ăn nóng với cơm.
Bí hấp nấm, mọc
Nguyên liệu:
Mọc sống: 200g
Bí xanh: 1 trái
Nấm linh chi: 100g
100g nấm bào ngư, 50g cà rốt, 1 thìa cà phê bột năng; Nước mắm, muối, hạt nêm, đường, bột ngọt; Hành, ngò trang trí.
Cách làm:
Mọc vo thành từng viên nhỏ vừa ăn. Bí xanh gọt vỏ, bỏ ruột, cắt thỏi dài khoảng 5cm. Nấm linh chi, nấm bào ngư cắt bỏ chân, rửa sạch. Cà rốt gọt vỏ, băm nhỏ.
Cho hỗn hợp bí, nấm, mọc vào đĩa sâu lòng, đem hấp trong khoảng 7 phút cho tất cả nguyên liệu chín đều.
Khi nguyên liệu chín, chắt lấy phần nước hấp cho vào nồi, cho nước mắm, muối, hạt nêm, đường, bột ngọt vào quậy đều.
Cho nồi lên bếp bắc nhỏ lửa cho nóng lại, trút cà rốt băm nhỏ vào, cho tiếp bột năng vào quậy cho hỗn hợp sánh lại.
Cho bí đỏ, nấm, mọc vào đĩa sâu lòng, rưới nước xốt lên trên. Trang trí bằng hành, ngò, ăn kèm với cơm trắng.
Theo Món ngon Việt Nam
